Categorieën
Woordbaak

Waarom staat het werkwoord ‘zich beseffen’ niet in de woordenboeken?

Zich beseffen is een contaminatie van twee werkwoorden die hetzelfde betekenen, namelijk zich realiseren en beseffen. Onder invloed van het formelere zich realiseren is men in de spreektaal ten onrechte ook beseffen als wederkerend werkwoord gaan gebruiken en worden constructies als ik besef me dat ik fout zit en zij beseft zich niet wat zij hem aandoet regelmatig aangetroffen. Zich beseffen behoort echter (nog) niet tot de standaardtaal en wordt daarom ook (nog) niet in de woordenboeken opgenomen.

Het WNT vermeldt onder beseffen (I) wel dat het werkwoord incidenteel wederkerend gebruikt wordt, maar neemt het enige voorbeeld daarvan (dat uit 1643 dateert) gewoon op tussen de talrijke voorbeelden van het woord in de gangbare overgankelijke vorm. Het lijkt in elk geval niet erg waarschijnlijk dat het incidentele gebruik van zich beseffen in de zeventiende eeuw de directe voorloper is geweest van de opkomst van deze steeds vaker voorkomende combinatie in de huidige tijd.