Paplepeltaal
Categorieën
Categorie: Woorden van de week
Categorieën
zeikdempel
In Nederlands-Limburg de dialectnaam voor mier.
Categorieën
verwendicappen
Juist níét doen in de inclusieve speeltuin.
Categorieën
vier vrijheden
Vrij verkeer van goederen, personen, diensten en kapitaal.
Categorieën
landzoen
Met een landzoen kan het escalerende stikstofconflict een halt worden toegeroepen.
Categorieën
vrijheidskonvooi
In naam van de vrijheid geen bewegingsvrijheid
Categorieën
nikkestaart
Nikkestaart, barende vrouwen en ventevrouw: dialectnamen voor een windhoos.
Categorieën
waakstudent
Waakzame student biedt hulp
Categorieën
kameelpaard
Waarom heette het langgenekte beest met vlekken vroeger kameelpaard in het Nederlands?
Categorieën
weekendvoetbal
De voetbalpiramide wordt gerenoveerd
Categorieën
auwblauwbloem
In mei en juni bloeit de prachtige auwblauwbloem volop. Waar komt die naam vandaan en welke andere dialectwoorden zijn er voor de korenbloem?
Categorieën
verikeaïsering
‘Al dat gejij’
Categorieën
rattenkasteel
Ratten die in een rattenkasteel wonen, hebben het niet zo goed als je denkt.
Categorieën
hooischrik
In Limburg wordt een sprinkhaan ook wel hooischrik genoemd. Waar komt die naam vandaan en welke andere dialectwoorden zijn er nog meer voor dit springdiertje?
Categorieën
dierzaamheid
Een duurzame relatie tussen mens en dier.
Categorieën
handdwaal
Op de Dag van de Handdoek staan we stil bij deze onmisbare lap stof. En bij een verdwenen synoniem: de handdwaal.
Categorieën
voedselmiljardair
Die hoeft géén droog brood te eten
Categorieën
eperus
Eperus, djest, stekelvarken: namen voor een inheems dier. Geprikkeld?
Categorieën
landscape
Als je je telefoon een kwartslag draait, is het beeld landscape. Waarom heet dat zo?
Categorieën
hado
Digitaal trefbal voor gamers en sporters
Categorieën
gadood
Beroertes zien we als welvaartsziekten, maar in de middeleeuwen kwamen ze ook al voor.
Categorieën
bijen-cao
Bezig voor de bij
Categorieën
zoöp
Op naar een meerstemmige wereld
Categorieën
kieszak
Wat is een kieszak en wat heeft het met tanden te maken?
Categorieën
ruilfeestdag
Verlof dat bij jouw overtuiging past
Categorieën
verknollen
Tegenwoordig betekent verknollen ‘bedriegen’ of ‘verknoeien’, maar dit woord had vroeger ook een andere betekenis.
Categorieën
A/B-test
Wie of wat test je met een A/B-test?
Categorieën
tieken
Het verhaal van tieken, kieken en kuiken.
Categorieën
flurona
Dubbele pech bij dubbelinfectie
Categorieën
volkwijg
Russische journalisten mogen het woord oorlog niet meer gebruiken als ze schrijven over het Russisch-Oekraïense conflict. Nederlandse journalisten zouden zo’n verbod gemakkelijk kunnen omzeilen.
Categorieën
westsplaining
De wereld door een westerse bril
Categorieën
verzenderkensdag
1 april, de dag om mensen voor de gek te houden.
Categorieën
ruimteduider
Voetballer met ruimtelijk inzicht
Categorieën
springtijd
De lente is aangebroken. Wanneer ontstonden de woorden voor dit seizoen eigenlijk?
Categorieën
ick
“Bah, wat een afknapper!”
Categorieën
peloton
In welke takken van sport (of daarbuiten) kun je een peloton aantreffen?
Categorieën
luter
De voorjaarsschoonmaak hangt in de lucht. Dan grijp je naar luter, loog of wapeling.
Categorieën
doemscrollen
Doemdenken doet doemscrollen.
Categorieën
maaldrager
Een maaldrager bezorgde geen maaltijden, maar wat dan wel?
Categorieën
maseratisyndroom
Wantrouwen tegen woningcorporaties
Categorieën
bombakkes
Bombakkes of mombakkes: een carnavalsmasker. Waar komen die woorden en masker zelf vandaan?
Categorieën
groenflatie
Gepeperde vergroeningsrekening
Categorieën
moederzoon
Overspel in de middeleeuwen bracht niet alleen kinderen maar ook bijzondere woorden voort.
Categorieën
alscuus
Als ‘sorry’ lastig is.
Categorieën
makelaar
Niet de huizenverkoper, maar een verticaal element in een kap of op een dak.
Categorieën
bloemenstruis
Het bloemrijke Nederlands telt tal van woorden voor boeketten.
Categorieën
Wüstburger
Slager in Goirle verkoopt gouden plakken
Categorieën
sneeuwbarig
Prachtige, met witte sneeuw bedekte bergtoppen waren sneeuwbarig
Categorieën
vinkjestering
Aanklacht tegen het vinkjessysteem
Categorieën
temper
Op Lichtmis, 2 februari, eet je pannenkoeken gemaakt van temper (beslag). Waar komen dat woord en die traditie vandaan?
Categorieën
vergislockdown
Tragisch onnodige lockdown?
Categorieën
putertieren
Seksueel grensoverschrijdend gedrag werd vroeger putertieren genoemd.
Categorieën
kunstbooster
Een culturele oppepper
Categorieën
sociale uitsluiting
Buiten de maatschappij staan of erbuiten gehouden worden maakt het leven moeilijk.
Categorieën
batje
Januari is in Vlaanderen de maand voor solden, koopjes, batjes en hazard.
Categorieën
dunch
Een soort brunch, maar dan later
Categorieën
moutvlieg
Fruitvliegjes zijn heel vervelend, maar een moutvlieg of een biervlieg wil je liever ook niet in huis hebben.
Categorieën
aquamatie
Letterlijke en figuurlijke eindoplossing
Categorieën
dertienavond
6 januari, Driekoningen, wordt ook wel dertiendag genoemd; de avond ervoor dertienavond. Wat zijn dan de lokale tradities?
Categorieën
stoplichtregel
Stop over jezelf bij rood
Categorieën
profijtertje
Vroeger hoefden stompjes kaars niet te worden weggegooid. Dankzij een bijzonder voorwerp: het profijtertje.
Categorieën
schroet
In veel regio’s wordt met kerst traditioneel kalkoen gegeten, maar in Limburg eten ze misschien wel schroet of sjroet. Waar komt dat woord vandaan?
Categorieën
kerstvormig
Kerstig, kersterig en kerstachtig drukken uit dat iets doet denken aan de sfeer van Kerstmis. Maar geldt dat ook voor kerstvormig?
Categorieën
polaire vortex
Verstoring van de polaire vortex kan voor extreem winterweer zorgen. Wat is dat?
Zoals ieder jaar zetten we een selectie uit onze rubriek Nieuw woord van de week op een rij: elke maand een woord. Een terugblik op 2021 in twaalf nieuwe woorden.
Categorieën
tabberd
In West- en Oost-Vlaanderen is tabberd het gewone dialectwoord voor een nachtjapon.
Categorieën
flits
Haastige spoed….
Categorieën
klophengst
Sinterklaas klopt in deze tijd zachtjes tegen het raam. Krijgt hij daarbij de hulp van een klophengst?
Categorieën
omikronvariant
Geen nu en xi maar omikron.
Categorieën
apsjaar
Apsjaar wordt gebruikt voor een zonderling, een rare snuiter. Waar komt het woord vandaan?
Categorieën
brorona
Brorona is de nieuwe manflu.
Categorieën
chronogram
Een chronogram is een jaardicht of jaartalvers.
Categorieën
retirade
Wat is de overeenkomst tussen het leger en iemand die hoge nood heeft? Ze trekken zich allebei graag terug.
Categorieën
schnitzelpaniek
Effect van de 2G-regel op sommige Oostenrijkers.
Categorieën
enkbiegel
Enkbiegel of enkbeugel is de naam die de eekhoorn in het noordoostelijke deel van Belgisch-Limburg krijgt. Waar komt dit dialectwoord vandaan?
Categorieën
intimiteitscoördinator
Een nieuw beroep.
Categorieën
overlijder
Alle mensen zijn sterfelijk, maar niet iedereen lijkt lijdzaam op zijn einde te wachten.
Categorieën
maanwappie
Een nieuw soort ‘lunatic’.
Categorieën
bamisweer
Echt herfstweer met lage temperaturen en veel regen en wind, wordt ook wel bamisweer genoemd. Waar komt het vandaan?
Categorieën
alcoholvrijmibo
Een nuchtere borrel.
Categorieën
verouderd
Iemand die oud is, werd een paar decennia geleden nog bejaard genoemd. Maar welke woorden waren daar eerder voor in gebruik?
Categorieën
gumcultuur
Cultuur waarin het andere weggegumd wordt.
Categorieën
geirnaart
De familienaam Geirnaert en de naam voor de garnaal klinken in het dialect hetzelfde, maar heeft Geirnaert iets te maken met de garnaal?
Categorieën
bloedweigerpasje
Pasje tegen bloed van gevaccineerden.
Categorieën
valhoed
Vroeger konden kinderen wel tegen een stootje, dankzij de valhoed.
Categorieën
tangens
Wie wiskunde B heeft gehad op school weet misschien nog wel wat tangens is: een verhoudingsgetal in de meetkunde.
Categorieën
blaffetuur
Dialectwoorden voor het draaiende houten vensterpaneel dat aan weerszijden van het raam buiten is bevestigd.
Categorieën
dakherder
Schapenhoeder op een parkeergarage.
Categorieën
verlangzaamheid
Net als wij hadden ook middeleeuwers last van uitstelgedrag.
Categorieën
rozeboordencriminaliteit
Stelen van de baas, ook door vrouwen.
Categorieën
spinhoer
September is spinnenmaand. Wat voor dialectnamen bestaan er allemaal voor de spin?
Categorieën
woonschaamte
Wel een groot of mooi huis? Schaam je!
Categorieën
absenteren
Niet alle tot slaaf gemaakten legden zich neer bij hun miserabele situatie. Sommige kozen ervoor te absenteren.
Categorieën
draaideurdocent
De draaideur in de lift.
Categorieën
meuzie
In het Oost-Vlaamse dialect heet de mug meuzie, maar dit dialectwoord is zeker niet algemeen bekend. Mug is het woord dat meestal in de dialecten wordt gebruikt, maar dan op verschillende manieren uitgesproken.
Categorieën
vrijwilligen
Nóg actiever vrijwilligerswerk doen.
Categorieën
beyoncéfeminisme
Feminisme als verdienmodel.
Categorieën
pssst-terreur
Straatintimidatie, bijvoorbeeld sisgedrag, wordt steeds erger.
Categorieën
borstvoedingsbank
Voeden kan hier, nu ook op een bank.
Categorieën
snuifschaamte
Na de moord op Peter R. de Vries groeit de snuifschaamte.